Aanbevelingen rekenkamercommissie

De Rekenkamer Dordrecht heeft in 2024 drie onderzoeken uitgevoerd en afgerond, te weten:

1. Armoedebeleid. Armoede is (niet) niks. Onderzoek naar het armoedebeleid van de gemeente Dordrecht.
2. Klimaatbeleid: De gemeente doet vast mee. Onderzoek naar verduurzamen van gemeentelijk vastgoed
3. Sportvisie: De lat licht hoog, Onderzoek naar haalbaarheid doelen Sportvisie 2030.

Tevens is in 2024 een rekenkamerbrief opgeleverd in het kader van het ' DoeMee 2023: onderzoek naar klachtafhandeling in de gemeente'. DoeMee onderzoeken zijn landelijke onderzoeken gefaciliteerd door de NVRR (Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamer commissies) waaraan Rekenkamers kunnen meedoen. Doordat er verschillende rekenkamer(commissie)s meedoen kunnen er landelijke conclusies worden getrokken en kan er een vergelijking worden gemaakt met andere deelnemers.

Daarnaast zijn in 2024 ook nog vier onderzoeken opgestart die in 2025 worden afgerond:

1. 'Ondermijning'.
2. 'Aantrekkelijke en Leefbare stad voor jongeren'.
3. 'Opkomst bevorderende maatregelen gemeenteraadsverkiezingen'.
4. 'DoeMee 2024: onderzoek naar energiebesparingsplicht'.

Met zeven lopende onderzoeken en extra activiteiten zoals aanvullende sessies met raadsleden, zoals een reflectietafel voor het onderzoek klimaatbeleid en twee werkateliers met betrekking tot het onderzoek naar de sportvisie, was het een zeer actief jaar voor de Dordtse Rekenkamer.

Alle onderzoeken en publicaties zijn te vinden op de website van de rekenkamer . Ook is daar het werkprogramma voor 2025 te vinden en het jaarverslag 2024 van de Rekenkamer. Daarin wordt gerapporteerd over de kosten van de rekenkameronderzoeken, de aantallen bezoekers aan sociale media van de Rekenkamer en andere ontwikkelingen die in 2024 plaatshadden. Zoals het afscheid van leden en de verandering van een Rekenkamercommissie Dordrecht naar de Rekenkamer Dordrecht. Op grond van de nieuwe Wet Versterking decentrale rekenkamers werd op 31/12/2023 de Rekenkamercommissie opgeheven en per 1 januari 2024 vervangen door de Rekenkamer Dordrecht.

De verordening Rekenkamer Dordrecht schrijft voor dat het college jaarlijks, bij de jaarstukken, aan de raad rapporteert over de stand van zaken van de uitvoering van de raadsbesluiten die genomen zijn naar aanleiding van onderzoeksrapporten . Rekenkamerbrieven en factsheets vallen hierbuiten, daarvan nemen raadsleden en de gemeentesecretaris enkel kennis. Hieronder treft u de informatie met betrekking tot de drie opgeleverde onderzoeksrapporten:
 
1. Armoede is (niet) niks. Onderzoek naar het armoedebeleid van de gemeente Dordrecht.
Dit onderzoek liep nog door vanuit het werkprogramma 2023, maar werd opgeleverd in 2024. Armoedebeleid is veelomvattend. De rekenkamer wilde nagaan of 'het armoedebeleid van de gemeente Dordrecht aan te merken is als doeltreffend, zodanig dat ook rekening gehouden wordt met armoedeval en energiearmoede. En welke instrumenten de gemeente daarvoor inzet’. De focus van het onderzoek lag op de uitvoering van het beleid en de organisatie (het zogeheten armoedenetwerk). Een belangrijke vraag daarbij was hoe de samenwerking met partners in het armoedenetwerk verloopt, en of de gemeente regie heeft op het armoedenetwerk.
De hoofdconclusie van het onderzoek is dat de gemeente Dordrecht werkt vanuit gedegen kennis van armoede, schulden en de achterliggende problematiek aan het verminderen van armoede en schulden. Dat in de afgelopen jaren meer ingezet is op het armoedenetwerk van organisaties, het bereiken van moeilijk bereikbare doelgroepen en het verminderen van financiële tekorten bij inwoners. Maar het rapport stelde ook dat het ontbreekt aan een werkende beleidscyclus, doordat er geen beleidsdoelen zijn en beleid, uitvoering en monitoring niet aan elkaar zijn gekoppeld. Daardoor stelden de onderzoekers geen definitieve uitspraken te kunnen doen over doeltreffendheid en doelmatigheid.

In de bestuurlijke reactie gaf het college aan trots te zijn op het stevige armoedenetwerk en hetgeen in de stad tot stand is gebracht met samenwerkingspartners. Ook stelde ze dat:

• Samen met de raad zijn Kritische Prestatie Indicatoren (KPI's) opgesteld om inzicht te krijgen in de doelmatigheid van het armoedebeleid.
• De MER (Minima Effect Rapportage van het NIBUD) objectief de doelmatigheid van het minimabeleid meet.
• Effect van beleid blijkt uit andere zaken, zoals een lagere schuld bij aanvang van een schuldhulpverleningstraject.

Na het indienen van amendementen heeft de raad besloten kennis te nemen van het rapport, maar niet alle conclusies van het onderzoek te onderschrijven. Op advies van de portefeuillehouder werd het Rekenkamerrapport betrokken bij de behandeling van de MER en de KPI's die zijn geformuleerd in het kader van het programma "Samen tegen armoede". De RIB Uitkomsten MER geeft inzicht in de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het programma Samen tegen armoede. Het college heeft aanvullend artikel 40 vragen beantwoord die waren gesteld naar aanleiding van het rapport.

2. De gemeente doet het vast goed. Onderzoek naar verduurzamen van gemeentelijk vastgoed
De gemeente Dordrecht heeft hoge ambities op het gebied van duurzaamheid en heeft zich via het Klimaatakkoord uit 2019 gecommitteerd aan het doel van 49% CO2-reductie in 2030 en 95% CO2-reductie in 2050. Dit heeft niet alleen grote gevolgen voor de Dordtse inwoners, maar ook voor de ongeveer 340 vastgoedobjecten die de gemeente Dordrecht in bezit heeft of huurt. Het doel van het onderzoek was om na te gaan 'op welke wijze de gemeente Dordrecht uitvoering heeft gegeven aan het klimaatbeleid inzake haar vastgoed/kantoorpanden. En in hoeverre gebeurde dit doelmatig en doeltreffend en ligt de gemeente op koers voor wat betreft de door haar geformuleerde doelstellingen en ambities?'.

Geconcludeerd werd dat de gemeente voor de korte termijn op koers ligt met betrekking tot de doelen tot verduurzamen van het maatschappelijk vastgoed. Het was niet inzichtelijk of de lange termijn ambitie voor 2040 (realistisch is, maar er wel in de ambtelijke organisatie aandacht is voor monitoring en besluitvorming. De aanbevelingen richtten zich op de raad en op het college. Aan het college werd onder andere aanbevolen om een lange termijn strategie uit te werken en inzichtelijk te maken of de benodigde investering nog realisaties is.

In de bestuurlijke reactie gaf het college aan dat verduurzaming van maatschappelijk vastgoed een nieuw onderwerp is, met grote financiële gevolgen. Daarom is gestart met een kleine projectorganisatie, praktische aanpak en een beperkt budget in een revolverend fonds. De aanbevelingen uit het Rekenkamerrapport voor de lange termijn en het rapporteren aan de raad boden het college aanknopingspunten voor de doorontwikkeling en de versnelling van de aanpak van het verduurzamen van het maatschappelijk vastgoed. Dat werd door het college meteen meegenomen in lopende acties. Het maken van een separaat plan van aanpak biedt volgens het college geen meerwaarde. Wel zegt het college toe om bij de komende gesprekken met de raad de aanbevelingen mee te nemen in haar strategie en aanpak bij de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed.

Na de behandeling in juli van het rekenkamerrapport, is in november 2024 het verduurzamen van het vastgoed aan de orde geweest bij de 2 ^de tranche van investeringskredieten. Daarbij is in de presentatie en beantwoording van technische vragen vooraf aandacht geschonken aan punten uit het Rekenkamerrapport. De raad gaf aan dat de presentatie de raad een helder en volledig beeld heeft gegeven, maar de financiële besluiten ('een aantal investeringskredieten') behoefte verdere specificering. Daarop is het voorstel aangepast en als hamerstuk behandeld op 15 april 2025 .

3. De lat licht hoog, Onderzoek naar haalbaarheid doelen Sportvisie 2030
De overkoepelende doelstelling uit de “Sportvisie 2030 - Niemand buitenspel in Dordrecht” is 80% Dordtenaren sporten of bewegen één keer per week sportief in 2030. De Rekenkamer vroeg zich af of dat gehaald kan worden met de instrumenten die op dit moment worden ingezet. De inschatting vooraf was dat de haalbaarheid van een dergelijke doelstelling optimistisch is ingeschat, gegeven het feit dat doelstellingen met betrekking tot het stimuleren van beweging in andere gemeenten (en landelijk) al jaren aandacht hebben en zeer moeilijk te behalen zijn.

De centrale vraag van het onderzoek was 'Zijn de geformuleerde doelen uit de Sportvisie 2030 haalbaar en welke maatregelen kunnen bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen?' Daarbij moest in het bijzonder zicht komen op de vraag wat er aangepast moet worden in de huidige strategie en/of welke instrumenten en activiteiten nog missen die een bijdrage kunnen leveren aan het behalen van de doelen in de sportvisie.

Geconcludeerd werd dat veel mooie resultaten worden behaald, maar niet gezegd kon worden of de gestelde doelen uit de sportvisie wel of niet haalbaar zijn op basis van de nu beschikbare informatie. Er zouden zowel aanwijzingen zijn die laten zien dat de gemeente op de goede weg is, als aanwijzingen die laten zien dat het behalen van de doelen nog een uitdaging gaat zijn. De aanbevelingen richten zich op raad en college.

Het college erkent in haar bestuurlijke reactie aan dat de gemeente Dordrecht hoge ambities heeft. Een bewuste keuze. Niemand is hoger gaan springen door de lat lager te leggen. De meetbare doelen en onze datagerichte aanpak geven koers. Als kers op de taart is de gemeente mede daarom Sportgemeente van het jaar '23/24 geworden, slechts een jaar na vaststelling van de sportvisie. Het college herkent zich daarom niet in het Rekenkamerrapport, ondanks interessante aanbevelingen. Het rapport wordt eind 2024/begin 2025 in drie commissies respectievelijk beeldvormend en vervolgens oordeelsvormend besproken. De wethouder doet de toezegging voor eind 2025 met een routekaart te komen. Na indiening van een amendement besluit de raad op 4 februari 2025 dat kennis wordt genomen van het rapport inclusief bestuurlijke reactie.