Inleiding
In de Begroting 2022 is op wens van de raad voor het eerst een Dashboard Agenda Dordrecht 2030 opgenomen. Dat geeft de raad twee keer per jaar een instrument om rondom die Agenda Dordt 2030 de grote hoofddoelstellingen te zien en de voortgang daarop. De grote projecten geven uitvoering aan de doelstellingen die benoemd zijn in de Agenda Dordrecht 2030 en in het Politiek Akkoord.
Het betrekken en informeren van de raad
Bij aanvang van een project wordt met een raadsvoorstel aan de raad gevraagd om de kaders vast te stellen. Over de voortgang wordt gerapporteerd middels raadinformatiebrieven. Indien de scope wijzigt, er meer financiële middelen nodig zijn of er een andere reden is die het nodig maakt om de kaders te wijzigen, volgt een separaat raadsvoorstel waarin de raad wordt gevraagd deze kaders opnieuw vast te stellen. Daarnaast wordt de raad over de grondexploitaties geïnformeerd bij de jaarlijkse prognose van het grondbedrijf. Over het programma Stadsas Dordt ontvangt de gemeenteraad, los van de cyclische P&C producten, twee keer per jaar een voortgangsbericht. In 2024 betrof dat het 3e Voortgangsbericht (13 februari 2024, 2024-0012297 ) en het 4e Voortgangsbericht (3 september 2024, 2024-0090199 ).
Ook via de realisatiemonitor en bouwmonitor wordt de raad geïnformeerd over de stadsbrede woningbouwontwikkelingen.
In de Auditcommissie is meermaals gesproken over de wijze waarop de raad wordt geïnformeerd en in positie wordt gebracht in de sturing op grote projecten, zie ook de 'discussienota grote projecten' . Bij de behandeling van de Perspectiefnota 2025 is een motie aangenomen 'grip en sturing op risicovolle projecten', waarin de raad het college de opdracht heeft gegeven om te komen tot een set afspraken over de vorm en het moment van informatievoorziening van risicovolle projecten. Momenteel wordt ambtelijk gewerkt aan een 'regeling risicovolle projecten' in samenwerking met de auditcommissie waarna deze later dit jaar (2025) kan worden vastgesteld.
De ambities van het college
College en raad hebben zich in de vorige raadsperiode al uitgesproken voor de groeiambitie. College en raad streven er naar om 11.000 woningen toe te voegen aan de bestaande woningvoorraad. Deze woningen zullen binnenstedelijk gerealiseerd worden. Deze groeiambitie heeft tot doel de sociaaleconomische positie van de stad te versterken en te voldoen aan de toenemende vraag naar woningen. In het Politiek Akkoord 2022-2026 wordt aan het bovenstaande een vervolg gegeven met nieuwe accenten. Zo zijn er vijf focuspunten benoemd:
1. Realisatie van meer betaalbare woningen in Dordrecht.
2. Forse ambities voor een duurzame en groene stad.
3. We gaan ons nog meer inzetten voor bestaanszekerheid en gelijke kansen.
4. We zetten ook deze periode in op groei van de economie en een gezonde arbeidsmarkt.
5. We zetten ons daarom in voor een veilige, leefbare en levendige stad.
Deze vijf focuspunten vormen de basis voor deze bestuursperiode waarbij we werken aan een sterke toekomst voor onze stad. Vanuit die basis geven we concreet en gericht, maar met nieuwe, ambitieuze accenten, invulling aan de Agenda 2030 die de raad in 2021 heeft vastgesteld. Onze opgaven, programma's en projecten zullen hierop gericht zijn en invulling aan geven.
Uitwerking van de ambities van het college
Eén van de grootste ontwikkelingen die invulling moet geven aan deze groeiambitie is de Stadsas. Het programma Stadsas Dordt bestaat uit 3 gebiedsontwikkelingen en 1 studie, die ieder in hun eigen tempo ontwikkeld worden. De gebiedsontwikkelingen zijn Leerpark, Maasterras en Stationsomgeving Dordrecht. De studie betreft de Dordtse deelname aan de MIRT-verkenning Oude Lijn in het kader van investeringen in de stations en spoorlijn tussen Leiden en Dordrecht. We proberen in Stadsas Dordt duizenden nieuwe woningen en werkplekken te bouwen. Keuzes in mobiliteit zijn daarbij nodig om de binnenstedelijke verdichting en de klimaatambitie te realiseren. We streven bij de stedenbouwkundige ontwikkelingen daarom naar de toepassing -en volgorde- van het ontwerpprincipe STOMP: Stappen (voetganger) – Trappen (fiets) – Openbaar vervoer – Mobility as a service (deelmobiliteit) – Parkeren (auto).
In 2025 worden naast de Stadsas diverse woningbouw projecten gerealiseerd. Aan de Charlotte de Bourbonstraat, de Vogelbuurt, Stadswerven en Amstelwijck worden projecten gerealiseerd. Ook realiseren we (tijdelijke) woningen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen, zodat CrownPoint beschikbaar komt voor sloop en nieuwbouw. De bouwenveloppen voor de Spuiboulevard en voor de resterende delen van Amstelwijck worden op de markt gezet en we werken verder aan de voorbereiding voor de realisatie van het Maasterras. Daarnaast ronden we studies af over de toekomst van gemeentelijke panden en welke koppelkansen daarbij mogelijk zijn, bijvoorbeeld voor de panden aan de Noordendijk 248 (bij het Energieplein), Achterom 103 en diverse culturele en schoolgebouwen. De verdichtingsstudies hebben interessante inzichten opgeleverd op basis waarvan we onderzoeken of marktinitiatieven kunnen ontstaan.
Binnenstedelijk ontwikkelen is complex en duur en vraagt soms om lastige keuzes. Het is daarom van belang om goed te blijven communiceren met raad, inwoners, bedrijfsleven en andere stakeholders.
Naast het bouwen van woningen wordt ingezet op groei van het aantal banen met impact. Die banenontwikkeling moet vooral terugkomen in de Westelijke Dordtse Oever/Dordtse Kil IV, Amstelwijck, de Campusontwikkeling Leerpark en de Binnenstad. De werklocaties sluiten aan bij de positieve groeiverwachtingen in de maakindustrie, logistiek, dienstverlening, zorg en de leisure/toerisme. Daarnaast wordt de komende jaren ook ruim aandacht besteed aan de gebieden rond de Tweede en Derde Merwedehavens.
Ook blijft er vanuit dit programma natuurlijk aandacht bestaan voor de Campusontwikkeling Leerpark waarbij ook het OV knooppunt Leerpark, als onderdeel van de Stadsas, een grote rol zal gaan spelen. Ook het nieuw te ontwikkelen Maasterras zal als onderdeel van een 'nieuwe binnenstad' een belangrijke pijler zijn in dit economisch programma.
Meer toelichting op de ontwikkelingen binnen de Stadsas
MIRT-verkenning
Het wordt steeds duidelijker hoe de spoorlijn tussen Leiden en Dordrecht er in de toekomst uit kan gaan zien. De betrokken partijen hebben de eerste keuzes gemaakt, zoals verwoord in de Nota Kansrijke Oplossingsrichtingen (NKO). In de deelstudie Knoop Dordrecht is als tussenstap geconcludeerd dat voor station Dordrecht nader wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor een nieuwe (bovengrondse) reizigerspassage en hoe de bestaande verbindingen tussen de wijken rondom het station verbeterd kunnen worden. Ook de aanpak van smalle perrons en het gebruik van het bestaande stationsgebouw zijn onderdelen die verder verkend worden.
Maasterras
In de planvoorbereiding van de gebiedsontwikkeling Maasterras is december 2023 het ontwerpbestemmingsplan voor fase 1 vrijgegeven voor inspraak. Bij het verwerken van de zienswijzen is gebleken dat het bestemmingsplan nog niet ter vaststelling aan de raad kon worden aangeboden. Door te schuiven, kiest het College voor zorgvuldigheid in plaats van snelheid. Vanuit de ministeries van VRO en IenW en de gemeente Dordrecht is een onafhankelijk adviseur aangesteld om oplossingsrichting voor de publieke onderdelen te verkennen. Onder leiding van de onafhankelijk adviseur dhr. Kurvers met Dordrecht, I&W en VRO is gewerkt aan een verkenning van (on)mogelijkheden. Einddoel is een afrondende set bestuurlijke afspraken die de ontwikkeling van Maasterras fase I faciliteren. De Raad van State heeft de gemeente Dordrecht in een uitspraak opgeroepen om de bestuurlijke besluitvorming over het bestemmingsplan spoedig door de gemeenteraad te laten vastgesteld. Tegelijk roept de Raad van State op om voorafgaand aan besluitvorming een zorgvuldige afweging van varianten plaats te laten vinden om daarmee tot een oplossing te komen om uit te werken in het bestemmingsplan. De onafhankelijk adviseur was eind 2024 nog bezig de verkenning af te ronden om tot een advies te komen. De raad is geïnformeerd over de voortgang van het proces (5 november 2024, 2024-0112977 ). Het college heeft de raad het voorstel toegezonden om budget beschikbaar te stellen voor semi-actieve verwerving van de woningen aan de Weeskinderendijk-Oost op basis van volledige schadeloosstelling (10 december 2024, 2024-0120949 ).
Leerpark
In het kader van de gebiedsontwikkeling Leerpark vindt een stedenbouwkundige verkenning plaats om het verdichtingspotentieel van de nabije omgeving in beeld te krijgen. Om de ambities van Dordrecht voor de ontwikkeling van het gebied Leerpark gelijk op te laten lopen met de MIRT-verkenning is eind 2024 de ruimtelijke ordeningsfase gestart om de komst van een nieuw station mogelijk te maken door het opstellen van een nieuw omgevingsplan. De raad is hierover geïnformeerd (17 september 2024, 2024-0094648).
Stationsgebied
In het kader van de gebiedsontwikkeling rondom het station Dordrecht zijn in 2024 een aantal tastbare resultaten geboekt en andere ontwikkelingen in voorbereiding. De nieuwe stationsentree en fietsenstalling aan de zijde van het Weizigtpark zijn gebouwd en geopend. De herinrichting van het Weizigtpark nadert zijn voltooiing. Om de verdere ambities van Dordrecht voor onder andere de vernieuwing van station Dordrecht (onderdeel van de MIRT-verkenning Oude Lijn) en directe omgeving te kunnen verwezenlijken is eind 2024 de ruimtelijke ordeningsfase gestart. De particuliere initiatiefnemer voor de (her)ontwikkeling van Nieuw Thureborgh heeft een vergunning aangevraagd om te gaan bouwen.