Havens

Kerncijfers
Het areaal omvat diverse elementen zoals waterbodems, kademuren, constructies en meer. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de hoeveelheden en/of oppervlakten van deze elementen. Het areaal steigers is toegenomen als gevolg van het project 'Steiger- en Halteerplan' en veranderingen in het areaal van de wijk Stadswerven en de Biesbosch.

Kwaliteitsniveau
Water heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Dordrecht en is diep verweven met het karakter van de stad. Dordrecht profileert zich nadrukkelijk als een stad die verbonden is met water. Daarom is het essentieel dat de havens goed worden beheerd en onderhouden, zodat ze bijdragen aan het positieve imago van Dordrecht als waterstad. De beleidsvisie voor de havens vormt een belangrijke leidraad voor het assetmanagementbeleid. De doelstellingen zijn gericht op het versterken van Dordrecht als 'Stad aan het Water', met een optimaal en toekomstbestendig gebruik van havens en kades. Belangrijke uitgangspunten hierbij zijn veiligheid voor weg- en waterverkeer, bewoners en bezoekers, met nadruk op constructieve veiligheid. Hiervoor is een inspectie- en meetregime opgezet om de veiligheid te monitoren. Naast technische kwaliteit zijn ook de inrichting, belevingswaarde en beeldkwaliteit van groot belang, gezien de bijdrage van havens en kades aan het historische stadsbeeld. De aspecten "schoon, heel, veilig" krijgen extra aandacht, omdat havens en kades het visitekaartje van de stad vormen. Het 'Steiger- en Halteerplan' draagt bij aan een verbeterde toegankelijkheid en functionaliteit van de steigers.

Meldingen van inwoners en gebruikers worden zo snel mogelijk afgehandeld via de wijklijn. Er wordt gekeken naar deelvervanging, hergebruik van materialen en nieuwe materialen met een lange levensduur of duurzaam productieproces. Aangetaste bovenstukken van meerpalen worden vervangen, terwijl het niet aangetaste deel onder water behouden blijft. Oude basaltblokken, breuksteen en meerpalen worden hergebruikt, waarbij oude meerpalen een nieuwe functie krijgen als bankjes. Om aan de gestelde eisen te voldoen, worden onderhoudsmaatregelen uitgevoerd volgens een meerjarig onderhoudsplan.

De onderhoudstoestand van het areaal kan als volgt worden weergegeven:

Kademuren
Het onderhoud aan de kademuren wordt uitgevoerd conform een vastgesteld inspectieplan, waarbij jaarlijks metingen en technische inspecties plaatsvinden. Deze inspecties hebben tot doel de technische staat van de fundering en de kademuur te registreren, teneinde de noodzaak voor groot onderhoud of vervanging te bepalen. In 2024 is een proef uitgevoerd met een speciaal vulmateriaal om te voorkomen dat er grond onder de kade wegspoelt. De voorlopige resultaten wijzen op een succesvolle uitkomst. Het resterende deel van de kademuren zal in de loop van 2026 worden aanbesteed en op dezelfde wijze worden behandeld.

Waterbodems
Tot 2028 zal er, naast risicogestuurd baggeren, ook een structureel baggerprogramma voor baggerwerkzaamheden worden uitgevoerd om de bevaarbaarheid van de havens te waarborgen. Het baggerprogramma wordt opgesteld op basis van onderhoudspeilingen en meldingen betreffende ondieptes, die de bevaarbaarheid van havens verminderen. Voor 2024 was gepland de Zuidhaven en de haven op de Kop van het Land te baggeren. Deze werkzaamheden zijn echter uitgesteld naar 2025, omdat het verkrijgen van de benodigde ecologische ontheffing en het uitvoeren van stikstofberekeningen (vanwege het Natura 2000-gebied) meer tijd hebben gekost dan verwacht. Daarnaast zal in 2025 ook worden gestart met het uitbaggeren van de Vlij, Vlijhaven en Plan Tij. De voorbereiding daarvoor heeft in 2024 plaatsgevonden.

Walstroom
Walstroomkasten ondersteunen de verduurzaming van de havenfaciliteiten en draagt bij aan een vermindering van de milieubelasting. Met de overgang van deze kasten naar de servicegemeente zijn ze in eigendom en beheer gekomen van de gemeente Dordrecht, inclusief de kasten in de gemeenten Zwijndrecht en Papendrecht. De kasten zijn echter verouderd. Dit heeft gevolgen voor de exploitatie, de bijdrage van inwoners en de financiële huishouding van de kasten. Het is noodzakelijk om de walstroomkasten en de bijbehorende software, contracten, organisatie en exploitatie te evalueren. De meeste storingen worden veroorzaakt door verouderde digitale onderdelen zoals modems en software, die niet altijd snel kunnen worden vervangen. Totdat de vernieuwing heeft plaatsgevonden, kan het voorkomen dat schippers geen gebruik kunnen maken van de walstroomvoorziening en hun aggregaten moeten aanzetten. Dit is onder andere het geval bij kasten aan de Buitewalevest, Merwekade, Buiten- en Binnenkalkhaven, Wolwevershaven, Riedijkshaven, Bom- en Leuvehaven, Wantijkade en de Touwslagerstraat. Inmiddels is begonnen met het vervangen van een groot aantal modems.

Actualiteit beheerplannen
In 2021 is de beleidsvisie 'Dordtse binnenhavens' vastgesteld. Hierbij richten wij ons op verschillende aspecten die bijdragen aan de versterking van de binnenhavens. Dit omvat de zichtbaarheid en beleefbaarheid van de havens, het bevorderen van maritiem toerisme, het verbeteren van de bereikbaarheid en toegankelijkheid, en het optimaliseren van verbindingen over het water. Daarnaast streven wij naar het veilig gebruik van het water, het stimuleren van duurzaam vervoer en het versterken van de economische positie van de binnenhavens. Daarbij kijken we ook naar vergroening op en langs het water.

In 2022 is het integrale steiger- en halteerplan voor de binnenhavens opgesteld. Dit plan wordt gefaseerd uitgevoerd, waarbij fase 1 en 2 inmiddels zijn afgerond. De realisatie van fase 3 staat gepland voor 2025. Het steiger- en halteerplan omvat verbeteringen en uitbreidingen gericht op het optimaliseren van de infrastructuur en faciliteiten binnen de havens, zoals de aanleg van nieuwe steigers, het verbeteren van bestaande aanlegplaatsen en het implementeren van duurzame oplossingen voor het beheer en onderhoud van de havenfaciliteiten.

Zo beogen wij niet alleen de functionaliteit en veiligheid van de binnenhavens te waarborgen, maar ook de aantrekkelijkheid en economische vitaliteit van de havens te vergroten. Dit draagt bij aan een duurzame en toekomstbestendige ontwikkeling van de binnenhavens, in lijn met bredere stedelijke ambities en beleidsdoelstellingen.

Financiën

Wat zouden we doen in 2024?

1. Uitvoeren van baggerwerkzaamheden Zuidhaven (ca. 2.000 m3) en Haven Kop van het Land (ca. 1.500 m3).
2. Onderhouden en schilderen vloeipalen (ca. 150 st).
3. Repareren en vervangen van vloeipalen Voorstraathaven, Wijnhaven en Merwekade (aantal nader te bepalen).
4. Uitvoeren van onderhoudspeilingen binnenhavens en jachthavens.
5. Vervangen van 16 stuks stalen watertrappen in de Buitenkalkhaven en Bomhaven.
6. Aanbrengen van 3 steiger- en halteerplaatsen nabij Biesboschcentrum, Wijnhaven en Riedijkshaven.
7. Uitvoeren van groot onderhoud waterbuspontons Hooikade en Merwekade.
8. Renoveren van kademuur Aardappelmarkt (ca. 60 m).
9. Vervangen van kade Dokweg, als onderdeel van project Dordtse Mijl (ca. 145m).

Wat hebben we gedaan in 2024?

1. De baggerwerkzaamheden in de Zuidhaven en de haven Kop van 't land zijn uitgesteld omdat een ontheffing voor het werken in een natura 2000 gebied aangevraagd moest worden wat ongeveer een jaar in beslag neemt.
2. Schilderwerk is doorgeschoven naar 2025, omdat er geen schilders beschikbaar waren.
3. Onderhoud en vervanging van vloeipalen Nieuwehaven, Lange wantijkade, Binnen en Buitenkalkhaven en 't Vissertje (totaal 22 st).
4. Onderhoudspeilingen binnenhavens en jachthavens zijn uitgevoerd.
5. Vijf stuks stalen watertrappen in de Buitenkalkhaven en Bomhaven zijn vervangen.
6. Drie steiger- en halteerplaatsen nabij Biesboschcentrum, Wijnhaven en Riedijkshaven zijn gerealiseerd.
7. Groot onderhoud aan de waterbuspontons Hooikade en Merwekade is uitgesteld, omdat bij de aanbesteding slechts twee gegadigden waren met inschrijvingen die ca. 40% boven de raming lagen.
8. Renovatie kademuur Aardappelmarkt is uitgevoerd en opgeleverd.
9. Vervanging van kade Dokweg, als onderdeel van project Dordtse Mijl is opgeleverd.